Toksyna botulinowa

Toksyna botulinowa wytwarzana przez bakterie Clostridum botulinum znana jest w medycynie od wielu lat.

Na rynku polskim dopuszczone są obecnie do obrotu trzy preparaty – Botox, Azzalure i Bocouture – zawierające toksynę botulinową typu A.

Toksyna botulinowa używana jest w medycynie estetycznej – w terapii zmarszczek twarzy, szczególnie 1/3 górnej części, czyli czoła, okolic brwi i tzw. kurzych łapek. Rzadziej natomiast podaje się toksynę w okolice ust, brody, szyi oraz fałdów nosowo-wargowych. Wprowadzenie toksyny w medycynie estetycznej spowodowało rozwój nowej ery procedur niechirurgicznych.

Mechanizm działania toksyny botulinowej polega na zahamowaniu wydzielania neurotransmitera zakończeń nerwowych, czyli acetylocholiny, w obrębie połączeń nerwowo-mięśniowych, czego rezultatem jest rozkurcz i rozluźnienie mięśni, a więc ich relaksacja. Toksyna hamuje również wydzielanie gruczołów potowych, zmniejsza bóle, a szczególnie ma wpływ na zespoły bólowe połączone z napięciem mięśni, np. napięciowe i migrenowe bóle głowy.

Preparaty toksyny botulinowej używane w medycynie są produkowane laboratoryjnie z wyizolowanych szczepów bakterii, oczyszczane i pakowane próżniowo w ściśle odmierzonych dawkach. Botoks jest bezpiecznie i skutecznie stosowany w wielu dziedzinach medycyny.

W medycynie estetycznej, podając botox w celu wygładzenia zmarszczek, operuje się dawkami rzędu 20-60 jednostek w czasie jednego zabiegu. Stosuje się więc go w bardzo małych, ściśle dobranych dla danego pacjenta dawkach, które działają tylko w miejscu podania. O toksyczności ogólnoustrojowej nie może być mowy. gdyż dawki toksyczne dla człowieka wynoszą od 2,5 do 3 tys. jednostek.

Rodzina neurotoksyn botuliny zawiera siedem jej typów: A, B, C, D, E, F i G. Wszystkie wchodzą w reakcje z acetylocholiną zakończeń nerwowych, a różnią się między sobą wielkością cząsteczki, biosyntezą i mechanizmem reakcji komórkowej.

W naszym gabinecie używamy toksyny botulinowej Azzalure. Azzalure zawiera toksynę botulinową typu A.

Podstawowym warunkiem podawania toksyny botulinowej jest zasada utrzymania maksymalnej dawki toksyny podczas jednego zabiegu, zachowanie odstępów pomiędzy sesjami podań oraz odpowiednia, ograniczona liczba zabiegów w ciągu roku. Czasem tylko w leczeniu tego samego obszaru można powtórzyć wstrzyknięcie po miesiącu, lecz w dużo mniejsze dawce, np. w korekcji asymetrii.

Preparat ten przeznaczony jest dla osób, które chcą pozbyć się zmarszczek głównie w górnej części twarzy, czyli zmarszczek mimicznych. Są to zmarszczki, które występują często już u bardzo młodych osób, ponieważ związane są z żywą mimiką twarzy. W przypadku zmarszczek bardzo głębokich i mocno utrwalonych może zaistnieć konieczność uzupełnienia zabiegu przez wypełnienie zmarszczek kwasem hialuronowym (np. Aliaxin GP, Viscoderm Max 2% itp.). Może być łączony również z innymi metodami liftingu twarzy.

Toksyna botulinowa jest szeroko stosowana w usuwaniu zmarszczek:

  • między brwiami (zmarszczki „lwie”, okolica gładzizny czoła)
  • poprzecznych czoła
  • wokół oczu (kurze łapki)

Przebieg zabiegu

Toksyna botulinowa jest wstrzykiwany przy użyciu jednorazowej strzykawki zaopatrzonej w bardzo cienką igłę. Małą ilość preparatu precyzyjnie wstrzykuje się w kilka miejsc na twarzy. Zabieg trwa krótko. W zależności od liczby leczonych miejsc (punkty iniekcji) zajmuje to około 15-20 minut. Ból związany ze wstrzykiwaniem jest minimalny. Wielu pacjentów porównuje go do kilkusekundowego ugryzienia przez mrówkę lub komara. Zabieg nie wymaga znieczulenia miejscowego. Ze względu na komfort pacjenta czasami stosuje się znieczulenie kremem (np. EMLA) na około 1 godzinę przed zabiegiem.

Po zabiegu

Zmarszczki całkowicie lub częściowo likwidują się, wyraz twarzy staje się łagodniejszy, wygląda naturalnie, ogólna mimika zastaje zachowana.

Dawka stosowana w celach kosmetycznych jest wielokrotnie niższa od dawki leczniczej i całkowicie bezpieczna. Jest dobierana indywidualnie w zależności od potrzeb.

Toksyna botulinowa zaczyna działać już po 2 -3 dniach od momentu wstrzyknięcia. Natomiast pełny efekt terapeutyczny jest widoczny dopiero po 7-10 dniach. Efekt po zabiegu utrzymuje się średnio 6 miesięcy. Zależy to od indywidualnych cech organizmu.

Po tym okresie mimika twarzy stopniowo powraca. Po całkowitym wygaśnięciu działania toksyny botulinowej, zabieg należy powtórzyć. Jeżeli z różnych powodów pacjentka nie może poddać się kolejnym zabiegom to i tak jej skóra na tym skorzysta. Twarz już po jednokrotnym zabiegu – czyli około półrocznym okresie działania toksyny botulinowej, wygląda młodziej, jest bardziej wypoczęta. Niejednokrotnie zmarszczki ulegają spłyceniu. Jest to wynik dodatkowego działania botoxu, polegający na tym, że gdy przez pół roku nie wykonujemy ruchów marszczących czoło czy ruchów odpowiedzialnych za „kurze łapki” skóra odpoczywa, więc po ustaniu działania botoxu i tak wygląda młodziej. Inwestujemy w ten sposób w przyszłość dając skórze pół roku odpoczynku.

Terapia toksyną botulinową w celach estetycznych jest stosunkowo prosta, jest wykonywana w warunkach ambulatoryjnych, nie wymaga żadnych szczegółowych badań diagnostycznych i bezpośrednio po jej zakończeniu pacjent może powrócić do swoich codziennych aktywności.

Przeciwskazania

BEZWZGLĘDNE

  • zaburzenia przewodnictwa nerwowo-mięśniowego (miastenia gravis, zespół Lamberta Eatona)
  • nadwrażliwość na składniki preparatu (albuminy ludzkie)
  • stosowanie następujących leków lub okres do 1 tygodnia od ich odstawienia:
  • aminoglikozydy (streptomycyna, gentamycyna, amikacyna, kanamycyna itp.)
  • aminochinolony (chlorochina, hydroksychlorochina)
  • D-penicylamina (Cuprenil)
  • cyklosporyna
  • tubokuraryna, pankuronium, galamina
  • sukcynylocholina
  • linkomycyna, tetracyklina, polimyksyna
  • miejscowe infekcje skóry
  • ciąża, okres laktacji

WZGLĘDNE

  • zaburzenia krzepnięcia
  • stosowanie leków antykoagulacyjnych (np. Aspiryna)

Działania niepożądane

  • ból w momencie iniekcji
  • zbytnie obniżenie brwi lub zbyt duże uniesienie w przypadku leczenia zmarszczek czołowych
  • nadmierne zwiotczenie mięśni (opadanie powieki, opadanie kącika ust)
  • ból głowy, ustępujący po zastosowaniu preparatu przeciwbólowego.
  • małe krwiaki, które mogą powstać w miejscu wstrzyknięcia jeżeli igła natrafi na niewielkie naczynie
  • mały, przejściowy obrzęk z pojawieniem się delikatnego mrowienia w miejscu iniekcji

Uwaga: Reakcje te maja charakter przemijający, większość z nich ustępuje na ogół po kilku dniach. Efekt nadmiernego zwiotczenia mięśni może utrzymywać się 2-6 tygodni.

Nie istnieje ryzyko żadnych blizn bądź uszkodzeń, a miejsce wstrzyknięcia jest niewidoczne.

Postępowanie po zabiegu

w ciągu 0,5-1 godz. ćwiczyć mięśnie mimiczne w miejscach wkłucia unikać masażu w miejscach wstrzyknięć w ciągu 4 godz. po zabiegu nie pochylać głowy do dołu (np przy zawiązywaniu butów czy też podczas snu)

Powtarzanie zabiegów

Zabiegi można powtarzać co 6 – 8 miesięcy nie częściej niż co 3 miesiące. Jest to jeden z tych zabiegów do których pacjenci wracają z ochotą ,ponieważ daje bardzo szybkie i długotrwałe efekty, które wszyscy wokół zauważają a jednocześnie jest to zabieg nieinwazyjny i prosty w wykonaniu.

Powikłania po podaniu toksyny botulinowej

Zdarzają się niezwykle rzadko. Praktycznie można podzielić je na:

  • miejscowe (opadanie powieki górnej – zaczerwienie, niepełne porażenie, asymetria, ból i obrzęk miejsc wkłuć),
  • immunologiczne,
  • ogólne

Do najczęstszych należą powikłania miejscowe, a według literatury najczęściej wśród nich zdarza się opadanie powiek górnych, bo aż w 5,4% przypadków zastosowania botuliny w okolicach pomiędzy brwiami (tzw. glabella). Opadanie powiek górnych może pojawić się, gdy nieprawidłowo zostanie podany lek, tzn. zbyt nisko lub zbyt duża dawka, bądź gdy ostrzyknięcie zmarszczek czoła połączy się z innym zabiegiem, np. korekcją powiek górnych lub przeszczepem włosów, co związane jest najczęściej ze znacznym obrzękiem czoła.

Zaczerwienienie skóry jako drugie pod względem częstości występowania powikłanie zależy głównie od pewnego rodzaju wrażliwości osobniczej pacjenta, używanych przez niego leków czy zwiększonego unaczynienia skóry w miejscach podań. Nieznaczne opuchnięcie czoła, bolesność, uczucie napięcia lub ściągania oraz punktowe zaczerwienienie to naturalna reakcja na iniekcję toksyny, a objawy te ustępują najdalej po trzech dniach od zabiegu.

Powikłania immunologiczne i ogólne, takie jak: mdłości, wymioty, gorączka, wysypka oraz reakcje nadwrażliwości, występują niezwykle rzadko.

W ostatnich latach coraz rzadziej dochodzi do powikłań. Określono bo wiem jednorazową dawkę podania toksyny (60 do 100 jednostek podczas jednego zabiegu) nie więcej niż 2-3 razy w roku, w odstępach 4-6 miesięcy.

Na koniec należy wspomnieć o tym, że obecnie używane są preparaty botulinowe: BOTOX , AZZALURE i DYSPORT. Mają podobne działanie, a to, czy stosować ten, czy inny, zależy od indywidualnych preferencji specjalisty medycyny estetyczne.